اگر چيزي ازبلوغ پسران نميدانيد حتما متن زير را بخوانيد

بلوغ
بلوغ فرایندی بیولوژیک و شامل تغییرات جسمانی است که نوجوانان هنگام گذرازدوران کودکی به بزگسالی آن را تجربه می کنند. بلوغ بوسیله تحریک قسمت هایی ازمغزوآندوکرین آغاز می شود که کانون هورمون های جسمی می باشد. تغییراتی که در بدن نوجوانان ایجاد می شود درنتیجه آزاد شدن هورمون های مانند استروژن و تستوسترون می باشد.
بلوغ ازچه زمانی آغاز می شود؟ سن آغاز بلوغ در افراد مختلف متفاوت می باشد . بنابراین صحبت درباره سن «معمول»  شروع بلوغ تا حدودی گمراه کننده است.دردختران بلوغ زودرس در۷ سالگی و بلوغ دیررس در ۱۳سالگی آغاز می شود.در پسران بلوغ زود رس در۵/۹ سالگی و بلوغ دیررس در۵/۱۳سالگی آغاز می شود. ولی درکل فرایند بلوغ به ۲ تا ۵ سال زمان برای کامل شدن نیاز دارد . به طور کلی ،بلوغ در دختران ۲ سال زودتر آغاز می شود و پایان می پذیرد.
 چه نوع تغییراتی در دوران بلوغ بوجود می آید ؟ بلوغ حد اقل دارای ۴ نوع پیشرفت جسمانی است. یکی از نشانه های بلوغ رشد سریع و ناگهانی نوجوان است. در این دوران قد و وزن نوجوان به سرعت افزایش می یابد. در نقطه اوج رشد ، بدن نوجوان مانند بدن نوزاد رشد می کند.
دومین تغییر فیزیکی ، کامل شدن ویژگی های اولیه جنسی یا سیستم تناسلی است .
قابل توجه ترین این تغییرات ، تغییر سوم یعنی تکامل ویژگی های ثانویه جنسی است. ویژگی های ثانویه جنسی ویژگی هایی هستند که سبب تمایز مردان از زنان می شوند.
چهارمین تغییر فیزیکی در دوران بلوغ تغییر ریخت بدنی است . بدن نوجوانان چه دختر و چه پسر دارای ماهیچه ها و چربی بیشتری می شود . ولی این افزایش در دختران و پسران دارای سرعت متفاوتی است ، بطوریکه در پایان دوران بلوغ نسبت عضله به چربی در بدن پسران ۳ به۱ است، درصورتی که در دختران میزان عضله و چربی با یکدیگر برابراست .
 آیا نوجوانان دمدمی تر می شوند؟
معمولاً ما نوجوانان را سخت می پنداریم . ما چنین فرض می کنیم که نوجوانان  از بزرگسالان دمدمی تر هستند. زیرا در دوران بلوغ تغییرات هورمونی در بدن نوجوانان رخ می دهد . آیا دلیل دمدمی بودن نوجوانان در دوران بلوغ است ؟ پاسخ این سوال هم مثبت و هم منفی است.
تحقیقات نشان می دهند نوسان شدید هورمون ها در بدن نوجوان، وی را تحریک پذیرتر، پرخاشگرترو افسرده تر می سازد. بالا رفتن و پایین آمدن سطح هورمون ها در شروع دوران بلوغ دیده می شود ولی به زودی ثابت می شود. بنابر این رابطه بین هورمون ها و دمدمی بودن نوجوان فقط در اوایل دوران نوجوانی و زمانی که سطح هورمون ها دارای نوسان است وجود دارد. پس می توان گفت هورمون ها فقط دراوایل دوران بلوغ مسئول دمدمی بودن نوجوانان هستند.
تحقیقات بیشتر نشان داده اند که دمدمی بودن نوجوان بیشترازخود بلوغ با تغییرات محیط اجتماعی اطراف وئ ارتباط دارد. در نوجوان تغییر خلق و خوئ با تغییر فعالیت ها همزمان می شود. از این رو نوجوانان همچنانکه در طول روز وارد محیط های مختلف می شوند دارای رفتارها و خلق و خوئ خوهای متفاوتی نیز می گردند ممکن است نوجوان نوسان زیادی در رفتار وخلق وخوی خود احساس کند زیرا او در طول روز دچار تغییرات زیادی درفعالیت ها و بافت های اجتماعی میشود.
 خود- تصوری
صرف نظراز مبا حث زیست شناختی، بلوغ می تواند دررفتار نوجوانان و پیشرفت آنها از بسیاری جهات  تاثیر       بگذارد.  بلوغ باعث بوجود آمدن تغییراتی در نحوه نگرش نوجوان به خویشتن می شود. تغییرات بوجود آمده در ریخت بدن و کامل شدن صفات ثانویه جنسی نیز بر تصوری که نوجوان از خویش دارد اثرمی نهد و در نتیجه رفتار وئ  دچار تغییر خواهد شد. برای مثال هم دختران وهم پسران نوجوان تمایل بیشتری به تنهایی دارند و در دوران اولیه بلوغ از تغییرات بوجود آمده در بدنشان دچار ناراحتی می شوند . هم دختران و هم پسران حساسیت بیشتری نسبت به ظاهر خود پیدا خواهند نمود و با کامل شدن دوران بلوغ تغییراتی در عادات غذایی و ورزش آنها نیز بوجود خواهد آمد.
تغییرات بوجود آمده درظاهر نوجوان رفتار ودید دیگران را نسبت به آنها تحت تاثیر قرار خواهند داد. غالبا در دوران بلوغ از یک نوجوان انتظار می رود رفتار بهتری داشته باشد که معمولا فراتر از دسترس یک نوجوان است.
 آنها را درک کنید.
بسیاری از تغییراتی که نوجوانان شاهد آنها هستند مانند تغییرات جسمانی و تغییر توانایی آنها برای تفکر و استدلال و نیز پتانسیل های اجتماعی می توانند برای آنها بسیار سخت و دشوار باشند. تمام این تغییرات واکنش و انتظارات دیگران را از نوجوان و نیز شیوه تفکر آنها را نسبت به خودشان تحت تاثیر قرار خواهد داد. با وجود تمام این تغییرات ، نوسانات کم اهمیت رفتاری کاملاً طبیعی هستند و بیشتر به دلیل تنظیم های چند گانه بوجود می آید. چه چیزی می تواند چنین با سرعت و در چندین مسیر توسعه پیدا کند؟! پس تعجبی ندارد که گاهی اوقات نوجوان دمدمی باشند.
اما مهمترین مساله این است که درک کنیم بر خلاف باورعمومی ، افسردگی طولانی مدت درنوجوانان طبیعی نیست. افسردگی که به مدت ۲هفته  یا بیشتر طول بکشد ، نشانگر این مساله است که نوجوان با دشواری های زیادی روبه رو است و نیاز به یک کمک خارجی دارد. در این هنگام باید از پزشک یا یک متخصص سلامت روان کمک گرفت.
بلوغ زودرسوالدین باید با ایجاد یک ارتباط صادقانه و دوستانه با دختر یا پسر مبتلای خود ، برای او توضیح دهند که پیدایش این تغییرات در چه سنی طبیعی است و حالا که در وی به صورت زودرس ایجاد شده ،‌ چه مراقبت ها و درمانهائی ضروری است . ارتباط والدین با معلمان آنها ، در برقراری ارتباط دوستانه این کودکان با هم سن و سالهای خود بسیار حیاتی است . در واقع در محیط مدرسه است که عدم توجه به شرایط جسمی و روحی این کودکان می تواند باعث بروز مشکلات روانی جدی گردد . و لذا معلمان آگاه و دلسوز در برقراری ارتباط طبیعی بین این کودکان و همشاگردیهایشان نقش کلیدی دارند.  روشهای جراحی برای درمان توده هایی که در مغز بصورت نابجا هورمون ترشح می کنند استفاده می گردد .  پیش آگهی : در صورت درمان مناسب و به موقع علائم و رشد قدی بصورت طبیعی خواهد بود ، درمان قبل از سن استخوانی ۱۲ سال برای دختران و ۱۳ سال برای پسران باید شروع گردد
تعریف : به ظاهر شدن علائم بلوغ از جهت فیزیکی و هورمونی در دختران قبل از سن ۸ سالگی و در پسران قبل از سن ۹ سالگی بلوغ زودرس اطلاق می گردد . در ابتدا این کودکان بلندتر از همسن های خود هستند . ولی بدلیل بلوغ زودرس استخوانها ، در نهایت قد کوتاهتری در بلوغ خواهند داشت . در دختران با بزرگ شدن پستانها شروع پریود ماهانه ظاهر شده و در پسران با افزایش شهوت که بصورت اختلالات رفتاری تظاهر می کند .
* چرا بلوغ زودرس مهم است ؟
بلوغ زودرس از دو جنبه اهمیت زیادی دارد ، جنبه اول علت ایجاد کننده آن است که پزشک متخصص با انجام آزمایشات لازم و پیگیریهای منظم و دقیق نوجوانان مبتلا ، در طی مدت طولانی بدنبال علت ایجاد آن می گردد و جنبه دوم اثر بلوغ زودرس روی رشد قدی و روانی نوجوان است .
* علل ایجاد کننده علائم بلوغ زودرس کدامند ؟
در اکثر دخترها ،‌علت خاصی برای بلوغ زودرس دیده نمی شود و بیشتر جنبه خانوادگی دارد و در سایر افراد خانواده ( مادر یا خواهران وی ) نیز چنین حالتی دیده می شود . ولی در مواردی بیماریهای مهم دستگاه عصبی مرکزی مثل تومورهای مختلف ، عفونت و التهاب مغز یا ضربه به جمجمه می تواند این حالت را ایجاد کند . گاهی کیست های تخمدانی با تولید هورمون های جنسی زنانه باعث بلوغ زودرس می شوند . در پسرها حالت سرشتی کمتر دیده می شود و بیماریهای زمینه ای مثل تومورهای سیستم عصبی مرکزی بیشتر شایع است . لذا در این کودکان ( پسر یا دختر ) بررسی مغز با MRI حتماً انجام می شود . سونوگرافی از تخمدانها و شکم و بررسی آزمایشگاهی هورمون های مختلف و نیز تعیین سن استخوانی انجام می شود . در صورت طبیعی بودن معاینات و آزمایش ها ، حتماً باید هر ۶ ماه یک بار توسط پزشک بررسی انجام شود .
عوارض بلوغ زودرس : کودکان در مقابل استرسهای زمان جوانی قرار می گیرند و نمی دانند چه کار باید بکنند . این کودکان از نظر جسمی تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه کافی را ندارند . دختران با ظاهر شدن علائم پریود ممکن است دچار مشکلات روحی گردند . در هر دو جنس بدلیل افزایش تمایل به شهوت ، رفتارهای ناهنجار مثل خودارضایی شیوع دارد .
علائم و تظاهرات : در دختران علائم ابتدا با بزرگ شدن پستان به شکل یکطرفه یا دوطرفه ظاهر می شود و بعد از آن موهای زهار و زیربغل دیده می شوند و پریود شدن در مرحله انتهایی است ، دور نوک سینه تیره و ضخیم می گردد و نوک سینه به جلو می آید . جوش نیز در صورت این کودکان افزایش می یابد .
در پسران اولین علامت بزرگ شدن بیضه و سپس بلوغ دیگر اجزاء اندام تناسلی است .
قد ابتدا در این کودکان بزرگتر از همسن های خود می باشد . صدا در این کودکان ضخیم شده و موهای صورت بصورت زوردسی  در صورت ظاهر می گردند .
بررسیهای آزمایشگاهی و عکسبرداری : اندازه گیری میزان هورمونهای بلوغ می تواند کمک کننده باشد . تصویربرداری سر بصورت رادیوگرافی یا ام . آر . آی از نواحی مختلف مغز در تشخیص کمک کننده است .
* آیا درمان بلوغ زودرس لازم است ؟
هنگامیکه بلوغ در سنین پائین شروع شود رشد قدی کودکان بیشتر می شود و به نسبت کودکان هم سن خود قدبلندتری خواهند داشت ولی پس از ۳-۲ سال که بلوغ کامل شد ، رشد قدی متوقف شده و در نهایت بزرگسالان کوتاه قدی خواهند شد . از نظر شکل فیزیکی نیز ممکن است مشکلاتی دیده شود . بعلاوه از نظر روانی نیز این کودکان دچار مشکلات زیادی خواهند شد .
رشد سینه ها یا ایجاد قاعدگی در دختران کم سن و یا رویش موهای صورت و کلفتی صدا در پسران کم سن و مقایسه با سایر همسالان خود ، باعث بروز اضطراب شدید در این کودکان و والدین آنها می شود . بخصوص در دختران مبتلا ، احتمال سوء استفاده های جنسی نیز وجود دارد .
در صورت استفاده از هورمون های محرک گونادوتروپین با سرکوب تولید هورمون از تخمدانها یا بیضه ها باعث توقف یا پسرفت صفات ثانویه جنسی می گردد . بعلاوه رشد قدی نیز ادامه می یابد . باید دقت شود که درمان باید زود شروع شود . در صورت موفقیت ، درمان را تا رسیدن کودک به سن طبیعی بلوغ ادامه می دهیم و سپس قطع می کنیم تا بلوغ بطور طبیعی در سن طبیعی پیش رود . در واقع آگاهی والدین به نشانه های بلوغ زودرس با مراجعه زود و به موقع ، موفقیت درمان را بدنبال دارد . نکته مهم این است که هوش این کودکان طبیعی و حتی در مواردی بالاتر از کودکان هم سن خود است ولی بدلیل تغییرات ظاهری و نیز تأثیر هورمون ها ممکن است دچار اختلالات رفتاری ، حالتهای تهاجمی و حتی افسردگی شوند . در واقع بلوغ زودرس برای کودک و خانواده او ، مشکل مهمی است و بخصوص در دختران مبتلا احتمال سوء استفاده جنسی و در پسران ، گرایش به پسران بزرگتر و تأثیر پذیری از رفتارهای نامناسب آن وجود دارد . لذا آموزش دقیق به والدین الزامی است .

      نکاتي قابل توجه در بهداشت روانی دوران بلوغ پسران

در ابتدا ، بايد فاصله دو نسل ( والدين و نوجوانان ) که از تجارب بسياري بدست آمده است درک شود . اين فاصله تفاوتهايي را که در ارتباط با تجارب و واقعيات و تصورات رويدادهاي زندگي است نشان مي دهد .

والدين کودکان بالغ که معمولاً ميانسال هستند بايستي ضمن مراقبت از کار و زندگي خود و حفظ روابط زناشويي و خانوادگي ، مواظب فرزندان خود هم باشند . علاوه بر آن بايد با سردرگمي هاي دوران بلوغ فرزندان خود نيز سرو کله بزنند و با آنها کنار بيايند .

نوجوانان با مشکلات فراواني روبرو هستند . يکي از مهم ترين آنها حس استقلال طلبي و زندگي مستقل از خانه و خانواده است . حرکتی که براي والدين دلهره آور است . آنها نمي خواهند اين اجازه را به فرزندان خود بدهند و مي خواهند روي آنها کنترل داشته باشند . والدين ممکن است نتوانند رفتارهاي نوجوانان را کنترل و هوسهاي پنهاني آنها را دريابند . در نتيجه ، مجموعه اين حرکات ممکن است فاصله دو نسل را زيادتر کند . تمايلات و تظاهرات دوران بلوغ جنسي هم که در مواردي غيرقابل کنترل است مي تواند والدين را عصباني و يا نگران کند .

تمايلات و عشق برخي از والدين به فرزند دختر و يا پسر ( پدر به دختر و مادر به پسر ) ، ممکن است سوء رفتارهايي را سبب شود که نتيجه اش نگرانيهاي بعدي را در نوجوانان بوجود آورد .

علي رغم اين اتفاقات ، والدين افراد بالغ بر اساس شواهد موجود همراهي ها و هماهنگي هاي لازم را با کودکان خود دارند . قسمت اعظم نوجوانان با برقراري يک پل ارتباطي ، با موفقيت اين فاصله را پشت سر گذاشته اند .

بايد بدانيم که اگر امکان پر شدن اين فاصله نباشد ، ممکن است نابساماني ها و آشفتگي هاي روحي در نوجوانان ، والدين و يا در هر دو بروز کند . حدود ۲۰ درصد بالغين دچار آشفتگي هاي شناخته شده روحي هستند که شايعترين آنها اضطراب و افسردگي است . اين ناراحتي ها غالباً همراه با ناهنجاري رفتاري ، سرکشي و ياغيگري ، شکست و يا ترک تحصيل هستند که جملگي سبب ناسازگاري فاميلي مي شوند . بنابراين والدين وظيفه دارند اطلاعات لازم را در  خصوص تغييرات بلوغ جنسي به نوجوانان منتقل کنند . اين اطلاعات نوجوان  را در مقابل تصورات غلط محافظت مي کند . مربيان و معلمين هم مانند والدين نقش تعيين کننده دارند .

مهمترين نکات قابل توجه در اين زمينه عبارتند از :

• والدين بايستي آگاهي لازم را در مورد تغييرات جسمي دوران بلوغ داشته باشند و بايستي قبل از بلوغ، تغييرات جسمي و رواني دوران بلوغ را  به نوجوانان آموزش دهند .

• نوجوانان تحمل شنيدن نصيحت را ندارند چون در دوره اي هستند که اعمال خود را بي نقص مي دانند . والدين بهتر است آنها را به طور غيرمستقيم در جريان اشتباهاتشان بگذارند و سعي کنند خودشان الگويي مناسب براي آنها باشند .

• بايد به نوجوانان آزادي عمل داده شود ، اجازه دادن به نوجوان براي تجربه راههاي جديد ، تا حدي که مشکل آفرين نباشد ، آنها را آبديده مي کند .

• بايد به نوجوان اجازه داد طعم برخي سختيها را چشيده و در زندگي مقاوم بار آيد . بهمان شکل که والدين تجربه کرده اند و موفقيت و شکست داشته اند .

• نوجوان مي خواهد صحبت کند ، اعتراض کند ، اظهار نظر کند ، بايد با کمال دقت به آنها گوش داد و امکان يک ارتباط درست را فراهم ساخت .

• بايد سعي کرد با تشويق نوجوانان به انجام ورزشهاي مختلف ، شرکت در فعاليتهاي اجتماعي و الگوسازي براي آنان ، کاري کرد که آنها ، انرژي فراوان خود را تخليه کنند . مهمترين بخش اين انرژي در غريزه جنسي نهفته است که اگر هدايت نشود بصورت استمناء ( خودارضايي ) تخليه مي شود .

• توجه به تأثير مشکلات اجتماعي حائز اهميت است . بايد با مداخلات مؤثر والدين ، تأثير اين تغييرات به حداقل برسد . غير از خانه و مدرسه ، در جامعه نيز نوجوان با مشکلاتي مواجه مي شود که کمک و راهنمايي والدين و مربيان کارساز و گره گشا خواهد بود .

• بايد وضعيت تحصيلي نوجوانان را پيگيري کرد . بي علاقگي به درس ، پرداختن به وضع لباس و آرايش موها و يا افراط در ورزش کردن در اين مرحله در بعضي از نوجوانان مشاهده مي شود . بايد به آنها آموخت که بياموزند حداکثر استفاده را از وقتشان بکنند . در صورت لزوم بايد مسأله را با اولياء و مربيان مدرسه در ميان گذاشت و از مشورت آنان استفاده کرد .

• نوجوانان در مرحله گذر از بلوغ تحت تأثير تغييرات جسمي و رواني اين دوره ممکن است دچار سردرگمي شوند و رفتاري بزرگتر از سن خود و يا رفتاري کودکانه از خود بروز دهند . بايد در اين زمينه آموزشهاي لازم را بدون تحکم و يا تمسخر به آنان داد و تجارب خود را عملاً به او منتقل کرد .

• افسردگي و اضطراب نوجوانان به دلايل تغييرات جسماني و رواني بايد مورد توجه قرار گيرد . بايد با رفتار دوستانه و صميمانه به آنها فهماند که سعي در حل مشکل آنها داريم . به نوجوانان اميد و آرزو بدهيد و باعث شکوفائي و شادابي آنها شويد .

•   استقلال طلبي از خصوصيات بارز اين دوره است . او مي خواهد از قيد و بندهاي خانوادگي خلاص شود ، ضمن اينکه به شدت به خانواده خود وابسته است و اين تعارض و نوسان بين استقلال و وابستگي مشکل آفرين است . بنابراين بايد هر نوع آزادي که متناسب سن آنها و با نظارت والدين باشد ، به آنها داده شود و در صورت سوء‌استفاده ضمن تذکر ، دامنه اين آزادي را محدود کرد .

   

   

   

   

          چگونگی برخورد با اشتباهات نوجوان

نوجوانی با رشد اخلاقی، اجتماعی، شناختی و عاطفی همراه است. نوجوان از دوران کودکی فاصله گرفته و شبیه بزرگسالان شده است. اما هنوز تجربه و توانایی های بزرگسالان را کسب نکرده اند و دچار یکسری اشتباهات و خطاهای می شوند.

والدین در برخورد با اشتباهات نوجوان، به گونه ای باید برخورد کنند تا به بینش و درک او کمک کنند تا بتواند مسائل  خود را در زندگی به خوبی حل کند. بعنوان مثال از نوجوان بخواهند، عواقب رفتاری که انجام داده است را بازگو کند. بیان عواقب، شامل نکات مثبت و منفی یک مسئله است. بازنگری در مورد مساله و بیان نکات مثبت و منفی یک مسئله او را در جهت تفکر و تعقل یاری می رساند.

همچنین رابط خود را با نوجوان مستحکم کنید. بسیاری از اشتباهات نوجوان به دلیل فقدان رابطه صمیمانه او با والدینش  بوجود می آید، هنگامی که نوجوان از روابط موثر با خانواده محروم می شود زمینه خطاکاری در او رشد می یابد و بستر دوستی با افراد نامطلوب را فراهم می کند.

خانواده در هنگام بروز اشتباهات، باید زمینه جبران اشتباه را برای نوجوان فراهم کنند. هنگامی که نوجوان احساس کند، خانواده به او فرصت مناسب را می دهد تا بتواند بودن خود را تجربه کند و آنچنان که هست، نشان دهد. روحیه همکاری و نشاط در او بهبود می یابد و امیدوارانه تر می تواند به جبران اشتباهات خود بپردازد. و این تفکر در او شکل می گیرد که " اگر کار بدی کرده ام، خودم بد نیستم. فقط راه بهتری را بلد نبودم و حال سعی می کنم تا راه بهتری را پیدا کنم." یا " اگر کار بدی کرده ام، خودم بد نیستم، چون می توانم اشتباهم را جبران کنم." وقتی والدین فضای را ایجاد می کنند تا نوجوان اشتباه خود را بپذیرد و به جبران آن بپردازد در واقع مسئولیت پذیری را به او آموزش داده اند.

زمانیکه  نوجوان دچار اشتباه می شود فقط او را مورد سرزنش قرار ندهید، بهتر است انتظارات، قوانین و مقررات خود را مورد بازنگری قرار دهید. آیا این اشتباه والدین بوده است که انتظارات خود را واضح و مشخص بیان نکرده اند؟ آیا  والدین به نحوی او را رها کرده اند؟ آیا بین توانایی ها و انتظارات والدین تناسب لازم وجود نداشته است؟

در نهایت بازنگری به فعالیتها، نگرشها و وقت گذاشتن برای نوجوان به والدین کمک می کند تا در جهت درستی گام بردارند و به تقویت روابط خانوادگی بپردازند.

هنگامی که نوجوان به اشتباه خود اعتراف می کند از او بخواهید، بگوید چه عواملی موجب شده  تا او دچار این اشتباه شود؟ چگونه می تواند این اشتباه خود را جبران کند؟ چگونه می تواند جلوی چنین اشتباهات را در آینده بگیرد؟ در واقع با طرح چنین سئوالهای می خواهید فرصت لازم، برای رشد تفکر حل مسئله و انتقادی در نوجوان را بوجود آورید. تا موفقیت های او را در آینده افزایش دهید. خود اصلاحی برای یادگیری و رشد نوجوان بسیار مهم است. خوداصلاحی یک فرایند تدریجی است.  زیرا زندگی گذر از مرحله آزمون و خطاست و همه اشتباه می کنند.

زمانیکه نوجوان دچار اشتباه می شود، ممکن است دچار خشم و عصبانیت شوید و او را مورد انتقاد و سرزنش فراوانی قرار دهید. بخصوص اگر این انتقادها در جمع مطرح شود با توجه به اینکه نوجوان دوست دارد در جمع مورد توجه قرار گیرد. چنین انتقادهای به شخصیت نوجوان صدمه می زند. بلکه انتقاد از نوجوان باید با توجه به حساسیت  و توانایی روحی وی انجام گیرد و در جهت سازندگی نوجوان باشد تا نتیجه موثری از اشتباه خود بگیرد.

در نهایت برای اینکه نوجوان را از ارتکاب اشتباهات در آینده دور کنید. نوجوان باید به والدین خود اطمینان داشته باشد، و بداند والدین، همیشه  و در هر شرایطی، در کنار او هستند و در جهت اصلاح و تغییر رفتار، به او کمک می کنند. زمانیکه  نوجوان آرامش درونی داشته باشد و بدون اینکه احساس بی لیاقتی بکند به جبران اشتباهات خود می پردازد.